چقدر ضد آفتاب بزنیم؟ دو انگشت ضد آفتاب یا نصف قاشق چای‌ خوری ضدآفتاب؟

می‌دانیم آسیب‌های اشعه آفتاب به پوست عامل ۸۰ درصد از چین و چروک‌های قابل پیشگیری پوست است. هم‌چنین می‌دانیم  یکی از مهم‌ترین عواملی که میزان محافظت ضدآفتاب را تعیین می‌کند استفاده صحیح و کافی از ضدآفتاب است. اگر بخواهیم به محافظتی نزدیک به محافظت درج شده روی محصول برسیم باید مقدار استاندارد یعنی ۲ میلی گرم ضد آفتاب بر هر سانتی‌متر مربع از پوست استفاده کنیم. این مقداری است که در تست‌های SPF ضد آفتاب‌ها استفاده می‌شود. ما مساحت پوست‌مان و هم‌چنین چگالی ضد آفتاب‌مان را نمی‌دانیم که این منجر به توصیه‌هایی برای بیان میزان کافی ضد آفتاب شده است مانند ۲ یا ۳ انگشت ضد آفتاب، ۱/۴ یا نصف قاشق چای خوری ضد آفتاب یا تکنیک دو بار استفاده از ضد آفتاب. در این مقاله ابتدا می‌خوانیم اگر کم ضد آفتاب بزنیم محافظت ضد آفتاب چقدر تغییر می‌کند و سپس می‌خوانید چقدر ضد آفتاب بزنیم؟ دو انگشت ضد آفتاب یا دو بند انگشت ضد آفتاب؟ یا به نصف قاشق چای‌ خوری ضدآفتاب نیاز داریم؟ اصلا این معیارها تا چه حد دقیق و قابل قبول است؟

چقدر ضدآفتاب بزنیم؟

سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) و سازمان بین‌المللی استاندارد توصیه می‌کند مقدار ۲ میلی‌گرم بر سانتی‌متر مربع از ضدآفتاب باید روی پوست اعمال شود که این مقدار همان مقداری است که با آن به SPF درج شده روی محصول می‌رسیم و در تست‌های SPF ضد آفتاب استفاده می‌شود. یعنی محافظت ضد آفتاب به اندازه‌ای که می‌زنیم و پخش یکنواخت آن بستگی دارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد اغلب مردم از مقدار حدود 0.5 تا 1.5میلی‌گرم ضدآفتاب روی هر سانتی‌مربع از پوست استفاده می‌کنند که محافظت ضدآفتاب را کاهش می‌دهد. مطالعات میزان کاهش حفاظت را از نصف تا یک سوم هم اندازه‌گیری کرده‌اند. این عدم تطابق یکی از عواملی است که چرا کرم‌های ضد آفتاب یکی از عوامل خطر ملانوما گزارش شده است. زیرا به طور کاذب حس می‌کنیم با زدن ضد آفتاب در برابر اشعه آفتاب ایمن هستیم در حالی که همیشه این طور نیست.

درباره ضد آفتاب بهتر است بیش از حد زدن اشتباه ما باشد تا این که مقدار کم‌تر بزنیم و بخشی از محافظت ضد آفتاب را از دست بدهیم. لایه‌ی ضخیم‌تر به معنای محافظت بیشتر است اما در برخی موارد این تکنیک‌ها و اندازه‌گیری‌ها ما را به سمت استفاده بیش از حد کافی یعنی بیش از ۲ میلی‌گرم بر هر سانتی‌متر مربع از پوست سوق می‌دهد. نکته مهم در اغلب این معیارها نادیده گرفتن چگالی یا بافت ضد آفتاب است. مثلا کرم‌ از فلویید‌های مایع چگال‌تر یا در حجم یکسان سنگین‌تر است پس ما درباره‌ی کرم‌ها به حجم کم‌تری از ضد آفتاب نیاز داریم تا فلویید‌های آبکی‌تر.

• آیا ضدآفتاب‌های رنگی محافظت کم‌تری دارند؟

برای این که به مقدار دو میلی گرم بر هر سانتی‌متر مربع از پوست برسیم برای صورت اندازه‌های مختلفی بیان شده که در ادامه می‌خوانید:

• .04 اونس معادل 1.13 گرم یعنی حدود یک گرم
• 1/3 قاشق چایخوری (در آمریکا قاشق چایخوری کوچک‌تر از قاشق‌های متداول در ایران است)
• 1–2 میلی‌لیتر (حجم را بیان می‌کند که می‌توان از سرنگ یا وسایل مدرج استفاده کرد)
• 1–2 گرم
• یک انگشت و در برخی منابع دو انگشت
• به اندازه یک سکه ای با قطر حدودا 2 سانتی‌متر 

نصف قاشق چای‌ خوری ضدآفتاب بزنیم؟

برخی سایت‌ها و متخصصین توصیه می‌کنند حدود ۱/۴ تا ۱/۳ قاشق چای‌خوری برای صورت می‌تواند کافی باشد. نصف قاشق چای‌خوری برای صورت و گردن کافی است.

معیار خوبیه؟ در این روش ما حجم ضد آفتاب را با قاشق اندازه می‌گیریم که در حالی که بسته به بافت ضد آفتاب (که می‌تواند بسیار سبک و فلوییدی و رقیق تا کاملا کرمی و غلیظ متفاوت باشد) مقدار ضدآفتاب می‌تواند متفاوت باشد. به این معنی که ۱/۳ قاشق چای‌خوری از یک ضدآفتاب فلوییدی بسیار سبک با همان‌ مقدار ضد آفتاب کرمی سنگین از نظر وزنی برابر نیست. در کدام حالت باید بیشتر ضد آفتاب بزنیم؟

دو انگشت ضد آفتاب بزنیم؟

معیار دیگری که برای تعیین مقدار کافی ضد آفتاب برای صورت حتما شنیده‌اید یک انگشت، دو انگشت و حتی برخی سایت‌ها دو و نیم انگشت را توصیه می‌کنند.

این روش در اصل از قاعده نه‌ها (rule of nines) گرفته شده که برای بیان وسعت سوختگی بدن در افراد دچار سوختگی استفاده می‌شود. در این قاعده سطح کل بدن به ۱۱ ناحیه که هر یک ۹٪ از سطح کل پوست را تشکیل می‌دهد تقسیم می‌شود.

۱۱ قسمت بدن در قاعده‌ی ۹ها عبارتند از:

1.  سر، گردن و صورت
2.  بازوی چپ
3.  بازوی راست
4.  قسمت بالایی پشت
5.  پایین کمر
6.  بالاتنه جلو
7.  پایین تنه جلو
8.  قسمت بالای ساق و ران چپ
9.  قسمت بالای ساق و ران سمت راست
10.  ساق پا و پای چپ
11.  ساق پا و پای راست

گفته می‌شود برای هر یک از این ۱۱ قسمت اگر به اندازه ۲ انگشت یعنی از بند انگشت تا نوک انگشت اشاره و انگشت میانی ضدآفتاب بزنیم به اندازه استاندارد ۲ میلی گرم ضد آفتاب بر هر سانتی‌‌متر مربع پوست را پوشش داده‌ایم.

قانون ۹‌ها به ما می‌گوید برای سر، گردن و صورت به دو انگشت ضد آفتاب نیاز داریم در حالی که ما روی سر و جمجمه ضد آفتاب نمی‌زنیم مگر این که کاملا بی مو باشیم!

پس ۲ انگشت ضد آفتاب برای صورت می‌تواند زیاد باشد به خصوص درباره ضد آفتاب‌‌های کرمی با بافت غلیظ‌تر.

مانند آن چه درباره اندازه گیری با قاشق گفتیم در این حالت هم ما حجم را اندازه می‌گیریم که برای ضد آفتاب‌های با بافت سبک و ضد آفتاب‌های با بافت سنگین مقدار یکسانی نخواهد بود.

علاوه بر این فرض کنید صورت شما دارای سطحی است که حدود 0.8 میلی‌لیتر از ضد آفتاب برای رسیدن به مقدار ۲ میلی‌گرم بر هر سانتی‌متر مربع(استاندارد FDA برای تست ضد آفتابها) آن کافی است. با استفاده از سه انگشت از یک ضد آفتاب کرمی نسبتا غلیظ حدود ۳ میلی‌لیتر ضد آفتاب مصرف می‌شود یعنی تقریبا ۴ برابر بیشتر از آن‌چه مورد نیاز است. با استفاده از ۳ بند انگشت از یک ضد آفتاب فلوییدی رقیق‌تر حدود ۱.۵ لیتر ضد آفتاب مصرف می‌شود در حالی که ما برای پوشش استاندارد به تنها ۰.۸ میلی‌لیتر ضد آفتاب نیاز داریم. که این مقدار دو برابر مقدار مورد نیاز است.

علاوه بر بافت و چگالی ضد آفتاب قطر تیوب یا بسته‌بندی ضد آفتاب‌ها با هم متفاوت است یعنی خطوطی که با ضد آفتاب روی انگشت می‌کشیم می‌تواند بسیار ضخیم یا نازک باشد. پس بسته‌بندی و قطر تیوب ضد آفتاب‌ها تفاوت ایجاد می‌کند.

گاهی استفاده از این روش‌ها سبب استفاده بیش از حد و غیرضروری از ضد آفتاب‌ها می‌شود البته می‌دانیم زیاد از حد ضد آفتاب زدن بهتر از کم‌تر زدن است اما استفاده بیش از حد علاوه بر اتلاف هزینه شما سبب ایجاد ظاهر ناخوشایند و احساس سنگینی روی پوست می‌شود. ضد آفتاب‌ها کرم‌های روز هستند و برای ما مهم است ظاهر خوشایندی روی پوست ایجاد کند. گاهی استفاده بیش از حد سبب می‌شود افراد استفاده از این محصول مهم را کنار بگذارند.

اگر کم ضد آفتاب بزنیم محافظت ضد آفتاب چقدر کم می‌شود؟ 

اول لازم است بدانیم SPF چیست و چگونه اندازه‌گیری می‌شود.

SPF چیست؟

تصور کنید اگر بدون ضدآفتاب و هیچ پوششی در معرض اشعه آفتاب قرار بگیرید پس از ۱۰ دقیقه دچار آفتاب سوختگی شوید، حال اگر از یک ضد آفتاب با فاکتور حفاظتی ۳۰ (SPF۳۰) استفاده کنید می‌توانید بدون این که بسوزید ۳۰ برابر بیشتر در آفتاب قرار بگیرید یعنی ۳۰۰ دقیقه یا ۵ ساعت (به شرط ثابت ماندن تابش UV). اما شدت طول موج اشعه آفتاب در طول روز و هم‌چنین بسته به مکان زندگی و اقلیم منطقه متفاوت است و علاوه بر این حساسیت پوست افراد نسبت به اشعه فرابنفش با هم تفاوت دارد، به همین دلیل هر ضدآفتاب با هر میزان محافظت باید هر ۲ ساعت یک بار تجدید شود.

• با اصطلاحات +SPF ، PPD ،PA و UVAPF در ضدآفتاب ها بیشتر آشنا شوید

در نظر بگیرید SPF تنها محافظت ضدآفتاب در برابر اشعه UVB را اندازه می‌گیرد و درباره محافظت در برابر اشعه UVA چیزی نمی‌گوید.

تست‌های محافظت ضدآفتاب با مقدار بیشتری از آن‌چه ما استفاده می‌کنیم تست می‌شوند.

مقدار استفاده شده از ضدآفتاب در مطالعات تعیین SPF ضدآفتاب مقدار ۲ میلی گرم بر هر سانتی‌مترمربع از پوست است. این مقدار اگر چه زیاد به نظر نمی‌رسد اما اغلب افراد از مقدار کم‌تر از این استفاده می‌کنند. این مقدار تقریبا به اندازه یک چهارم 1/4 یک قاشق چایخوری است.بر اساس مطالعات موردی اغلب افراد حدود نصف این مقدار ضدآفتاب یعنی ۱ میلی گرم روی هر سانتی‌متر مربع از پوست و گاه حتی ۰.۵ میلی‌گرم بر هر سانتی‌متر مربع استفاده می‌کنند که این موضوع برای پوست‌های حساس به نور و پوست‌های مستعد لک دارای اهمیت است.

وقتی کم ضدآفتاب می‌زنیم چه اتفاقی می‌افتد؟

می‌دانیم کم‌تر زدن ضدآفتاب به معنای محافظت کم‌تر است اما چقدر کم‌تر؟

در فیزیک و در حالت بدبینانه ما انتظار داریم محافظت ضدآفتاب با مقدار کم‌تر به طور تصاعدی کاهش یابد یعنی با مقدار نصف یعنی ۱ میلی‌گرم بر سانتی‌مترمربع (مقدار استفاده شده توسط اغلب افراد) به محافظتی کم‌تر از نصف SPF ضدآفتاب برسیم (نمودار قرمز رنگ یا حالت مورد انتظار)

برای سال‌ها دانشمندان تصور می‌کردند استفاده کم‌تر از ضدآفتاب محافظت را مانند نمودار قرمز رنگ کاهش می‌دهد اما خبر خوب این که مطالعاتی نشان داد که یک رابطه خطی بین مقدار ضد آفتاب استفاده شده و SPF وجود داردو حتی مطالعه‌ای نشان داد رابطه لگاریتمی بین مقدار ضدآفتاب و محافظت آن وجود دارد. در تمام مطالعات مقدار محاظفت بهتر از مقدار پیش‌بینی شده یا حالت بدبینانه بود. یعنی به عنوان یک حساب سرانگشتی استفاده از نصف مقدار توصیه شده از ضدآفتاب حدود یک سوم تا نیمی از محافظت را ایجاد می‌کند.

این نتیجه که رابطه مقدار ضدآفتاب و SPF یک رابطه‌ی تا حدی خطی است ما به نتایج جالبی می‌رساند:

• در هر حالت استفاده از ضدآفتاب بهتر از استفاده نکردن از ضدآفتاب است. چرا؟ در حالی که مدل نمایی یا بدبینانه نشان می‌داد کم ضدآفتاب زدن تفاوتی با ضدآفتاب نزدن ندارد اما مطالعات واقعی نشان داد حتی همان مقدار کم که بیشتر مردم استفاده می‌کنند تفاوت خوبی ایجاد می‌کند.
• برای جبران کاهش حفاظت در اثر کم ضدآفتاب زدن می‌توان از ضدآفتابی با SPF بالاتر استفاده کرد که اگر فرض کنیم نمودار خطی صحیح است با زدن ضدآفتابی با SPF 30 در حالتی که کم بزنیم مثلا نصف مقدار توصیه شده به SPF 15 خواهیم رسید. از طرف دیگر SPFهای بالاتر باعث چرب‌تر و گران‌تر شدن ضدآفتاب می‌شود که باز هم عاملی خواهد بود که کم‌تر از ضدآفتاب استفاده کنید.

پس چقدر ضد آفتاب بزنیم؟ 

هیچ روش درست یا غلطی برای تعیین مقدار کافی ضد آفتاب وجود ندارد و همه‌ روش‌ها و اندازه‌گیری‌ها تنها برای تشویق استفاده «مناسب و کافی» از ضد آفتاب هستند. اندازه‌گیری سطح پوست، اندازه‌گیری چگالی ضد آفتاب و تعیین حجم کافی برای همه ما غیرعملی و البته غیر ضروری است.

اغلب افراد با استفاده از ضد آفتاب به مقدار توصیه‌هایی مثل دو انگشت یا نصف قاشق چای‌خوری ضد آفتاب روی پوست بیان می‌کنند این مقدار بیشتر از چیزی است که با آن احساس راحتی کنند یا روی پوست ظاهر خوشایندی داشته باشد.

روش دیگر برای این که مطمئن شویم به مقدار کافی ضد آفتاب زده‌ایم این است در کم‌تر یک ساعت و پس از جذب لایه اول دوباره مقداری ضد آفتاب بزنیم.

به عنوان یک قاعده کلی و کاربردی به اندازه‌ای ضد آفتاب بزنید که مطمئن شوید تمام پوست را به طور یکنواخت پوشش داده‌اید. ضد آفتاب را روی صورت پخش کنید و اطراف پیشانی و نزدیک موها، اطراف بینی و گردن و پشت گوش‌ها را فراموش نکنید.

• راهنمای خرید بهترین ضدآفتاب برای پوست چرب و مستعد آکنه

و همیشه به خاطر داشته باشید ضد آفتاب تنها یکی از استراتژی‌های ما برای پیشگیری از آسیب‌های اشعه آفتاب به پوست است. استفاده از کلاه، لباس، عینک آفتابی، قرار گرفتن در سایه و دوری از آفتاب در ساعات اوج تابش ۱۰ صبح تا ۴ بعداز ظهر از دیگر روش‌های ما برای دوری از آفتاب است.

از هر نوع ضد آفتابی که استفاده می‌کنید تنها کافی است به مقدار کافی بزنید و در فضای بیرون که مدام در معرض تابش UV هستید هر دو ساعت تمدید کنید.

در نهایت به خودتون اعتماد کنید شما می‌دونید چقدر ضد آفتاب برای صورت شما کافی است و مثل همیشه مشتاقم نظرات شما را درباره مقدار ضد آفتاب کافی یا مقدار کافی ضد آفتاب بخوانم. ممنونم برای اسکین مگ می‌نویسید.

تلاش کرده‌ایم در تهیه این مقاله از آخرین مقاله‌های منتشر شده در منابع و سایت‌های معتبر استفاده کنیم اما احتمال خطا را هرگز صفر نمی‌دانیم اگر مطلبی جا افتاده یا مقاله به روزتری مطالعه کرده‌اید با ما در میان بگذارید تا آن را اصلاح کنیم.