همه آن چه باید از فواید ویتامین سی برای پوست بدانیم

در این مقاله درباره فواید ویتامین سی برای پوست، انواع ترکیبات ویتامین سی در محصولات، ویژگی‌های یک سرم یا کرم ویتامین سی موثر، پودر ویتامین سی و عوارض ویتامین سی برای پوست می‌خوانید.

روشن شدن پوست، رفع لکه‌های تیره، بهبود آسیب‌های اشعه فرابنفش به پوست، خاصیت آنتی‌اکسیدانی و جلوگیری از آسیب‌های رادیکال‌های آزاد به پوست، پیشگیری از ایجاد چین و چروک و حتی کاهش خطوط و چرو‌ک‌های پوستی و پیشگیری از اکسیداسیون سبوم و آکنه همه از فواید ویتامین سی برای پوست هستند که احتمالا در مقالات گوناگون خوانده‌اید. همان‌طور که می‌دانید برخی مشتقات ویتامین سی برای برخی از مشکلات پوستی موثرترند و تاثیر آن‌ها می‌تواند در برخی موارد با هم متفاوت باشد. هم‌چنین ویتامین سی بسته به غلظت و نوع آن می‌تواند موجب تحریک و قرمری پوست شود. در این مقاله قصد داریم انواع ویتامین سی در محصولات مراقبت از پوست را بررسی کنیم و بهترین راه استفاده از محصولات حاوی ویتامین سی را بیان کنیم. تا انتهای این مقاله با اسکین‌مگ همراه باشید.

ویتامین سی چیست؟

ویتامین سی یک آنتی‌اکسیدان قدرتمند با اثر درمانی است که در استفاده موضعی روی پوست می‌تواند در درمان و پیشگیری از آسیب‌ها و تغییرات پوستی در اثر مواجهه با نور خورشید مورد استفاده قرار گیرد. هم‌چنین استفاده از ویتامین سی روی پوست در درمان لک و تیرگی‌های پوست موثر است. از آن‌جا ویتامین سی ناپایدار است رساندن دوز بهینه از آن به لایه درمیس پوست دشوار است و به همین دلیل تحقیقات بسیاری برای یافتن فرم‌های پایدار ویتامین سی و جذب آن در لایه درم انجام شده و هم‌چنان این تحقیقات ادامه دارد.

ویتامین سی یک آنتی‌اکسیدان طبیعی است که بسیاری از گیاهان و جانوران قادرند آن را در بدن خود بسازند. انسان و برخی دیگر از مهره‌داران از آن‌جا که آنزیم مورد نیاز برای ساخت ویتامین سی (L-glucono-gamma lactone oxidase ) را در بدن ندارند قادر به ساخت این ویتامین نیستند و باید آن را از طریق خوراکی دریافت کنند.

ال-آسکوربیک اسید (L-ascorbic acid (LAA)) فرم شیمیایی فعال ویتامین  سی است. البته مقدار ال-آسکوربیک اسید و دی-آسکوربیک اسید در طبیعت یکسان است اما فقط ویتامین سی به فرم ال-آسکوربیک اسید از نظر زیستی فعال بوده و در پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. حتی با وجود دریافت دوز بالای ویتامین سی خوراکی، جذب آن در روده از طریق یک سازوکار انتقال محدود شده و مقدار کمی از این ویتامین در اختیار بدن قرار می‌گیرد. بنابراین با توجه به محدودیت جذب ویتامین سی خوراکی و ناکافی بودن آن برای پوست استفاده موضعی از آن سال‌هاست مورد توجه محققان و متخصصان پوست قرار گرفته است. در ادامه سعی می‌کنیم به طور علمی و با زبان ساده هر یک از فواید ویتامین سی برای پوست را شرح دهیم.

خاصیت آنتی‌اکسیدانی ویتامین سی برای پوست و محافظت در برابر رادیکال‌های آزاد

ویتامین سی فراوان‌ترین آنتی‌اکسیدان موجود در پوست است که بخشی از مجموعه آنتی‌اکسیدان‌های آنزیمی و غیرآنزیمی پوست را تشکیل می‌دهد. این آنتی‌اکسیدان‌ها از پوست در برابر گونه‌های واکنش‌پذیر اکسیژن (ROS) محافظت می‌کنند. همان‌طورکه می‌دانید ویتامین سی محلول در آب است و به همین دلیل در بخش‌های آب‌دار سلول عمل می‌کند. زمانی که پوست در معرض اشعه فرابنفش قرار می‌گیرد گونه‌های واکنش‌پذیر اکسیژن مانند یون‌های سوپراکساید، پروکساید و اکسیژن‌های تک ایجاد می‌شود، ویتامین سی با اهدای متوالی الکترون این رادیکال‌های آزاد را خنثی کرده و از پوست در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کند. فرم‌های اکسید شده‌ی ویتامین سی تقریبا غیرواکنشی بوده و با آنزیم دی‌هیدروآسکوربیک اسید ردوکتاز و کوآنزیم glutathione می‌تواند دوباره به ویتامین سی تبدیل شود.

خاصیت محافظتی ویتامین C در برابر آسیب‌های اشعه UV به سلول‌های پوست

همان‌طور که خواندید اشعه UV سبب ایجاد گونه‌های واکنش‌پذیر اکسیژن می‌شود. این رادیکال‌های آزاد می‌تواند به سلول‌های پوستی آسیب بزند. تغییر شیمیایی در دی ان ای سلول‌ها، غشای سلول و پروتئین‌های سلول پوست مانند کلاژن از جمله آسیب‌های گونه‌های واکنش‌پذیر اکسیژن است. استرس اکسیداتیو (کمبود آنتی‌اکسیدان برای مقابله با رادیکال‌های آزاد) می‌تواند سبب تجزیه‌ کلاژن، تخریب الاستین و در نهایت التهاب و پیری پوست شود.

پس وجود آنتی‌اکسیدان‌ها برای خنثی کردن گونه‌های واکنش‌پذیر اکسیژن که در اثر تماس پوست با اشعه UV ایجاد می‌شود ضروری است و خوشبختانه ویتامین سی از پوست در برابر آسیب‌های هر دو اشعه فرابنفش  UVB (290-320 nm) و ( 320-400)UVA موثر است.

برخلاف اشعه UVB که بیشتر سطح پوست و اپیدرم را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اشعه UVA سی تا چهل برابر بیشتر به عمق پوست (لایه درم) نفوذ کرده و سبب تخریب کلاژن، الاستین، proteoglycanها و دیگر ساختارهای لایه درم می‌شود و اشعه UVA را عامل پیری پوست و ملانوم (یکی از وخیم‌ترین سرطان‌های پوست) می‌دانند. در مقابل اشعه UVB سبب آفتاب‌سوختگی، تشکیل گونه‌های واکنش‌پذیر اکسیژن، جهش‌های اپیدرمال و انواع دیگر سرطان پوست می‌شود.

ضدآفتاب‌ها در صورت استفاده صحیح و کافی قادرند از سوختگی‌های پوست و جهش‌های DNA منجر به سرطان پوست پیشگیری کنند. هم‌چنین ضدآفتاب‌ها می‌توانند ۵۵٪ از رادیکال‌ها آزاد ایجاد شده ناشی از تماس پوست با اشعه UV را خنثی کنند اما برای افزایش محافظت پوست در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد و پیشگیری از پیری پوست مرتبط با اشعه(Photoageing)، استفاده از ضدآفتاب همراه با یک آنتی‌اکسیدان‌ موضعی ضروری است.

ویتامین سی اشعه فرابنفش را جذب نمی‌کند اما با خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد ایجاد شده یک اثر محافظتی از پوست در برابر اشعه UV ایجاد می‌کند که با استفاده از ضدآفتاب به تنهایی دیده نمی‌شود. مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهد استفاده موضعی ویتامین سی ۱۰٪ موجب کاهش قرمزی و آسیب مویرگ‌های خونی ناشی از اشعه UVB تا ۵۲٪ و پیشگیری از آفتاب‌سوختگی سلول‌ها تا ۴۰-۶۰٪ می‌شود.

اگرچه ویتامین C به تنهایی نیز تا حدی در محافظت از آسیب‌های اشعه UV موثر است اما بهترین عملکرد را در این زمینه همراه با ویتامین E دارد تا جایی که اثر محافظتی ویتامین سی را تا چهار برابر افزایش می‌دهد.

هم‌چنین ترکیب ۰.۵٪‌ فرولیک‌اسید (آنتی‌اکسیدان قدرتمند با منشا گیاهی) با ۱۵٪ ویتامین سی و ۱٪ ویتامین E اثر حفاظتی ویتامین سی در برابر آسیب‌های اشعه فرابنفش به پوست را تا ۸ برابر افزایش می‌دهد که از این ترکیب برای کاهش آسیب‌های حاد و طولانی‌مدت اشعه UV استفاده می‌شود.

ویتامین C و تحریک تولید کلاژن در پوست 

یکی از ترکیبات موثر در تولید کلاژن ویتامین سی است. ویتامین سی علاوه بر بهبود کیفیت مولکول‌‌های کلاژن، میزان کلاژن را نیز افزایش می‌دهد. ویتامین سی برای آنزیم‌های prolysyl و lysyl hydroxylase که در تثبیت و پیوند مولکول‌های کلاژن نقش دارند به عنوان یک co-factor عمل می‌کند (co-factor ماده‌ای که برای فعال شدن آنزیم ضروری است).

هم‌چنین ویتامین سی رونویسی ژنتیکی کلاژن را به طور مستقیم فعال کرده و پروکلاژن mRNA را پایدار می‌کند که منجر به تولید کلاژن می‌شود. مطالعات بالینی نشان می‌دهد استفاده موضعی از ویتامین سی در تولید کلاژن علاوه بر پوست‌های جوان در پوست‌های مسن نیز موثر است.

 پس استفاده موضعی از ویتامین سی به تولید کلاژن در پوست، حفظ کلاژن موجود و محافظت از کلاژن در برابر آسیب کمک می‌کند. 

ویتامین سی روشن کننده پوست

ویتامین سی با مهار آنزیم تیروزیناز از تولید ملانین در پوست جلوگیری می‌کند. واکنش ویتامین سی با یون‌های مس در بخش فعال آنزیم تیروزیناز مانع از تشکیل ملانین می‌شود. اما از آن‌جا که ویتامین سی یک ترکیب ناپایدار است در محصولات روشن‌کننده برای تاثیر بیشتر در کنار سایر ترکیبات روشن‌کننده مانند عصاره شیرین بیان به کار می‌رود.

خاصیت ضدالتهابی ویتامین سی

ویتامین سی با مهار NFkB که عامل فعال شدن سینوکین‌های پیش‌التهابی مانند TNF-alfa، IL1، IL6 و IL8 است سبب کنترل و کاهش التهاب در پوست می‌شود. بنابراین ویتامین سی می‌تواند به عنوان تسکین‌دهنده و ضدالتهاب در در بیماری‌های التهابی مانند آکنه ولگاریس و رزاسه مورد استفاده قرار گیرد.  هم‌چنین ویتامین سی می‌تواند در درمان و ترمیم زخم‌ موثر باشد و مانع از ایجاد لک‌های پوستی پس از التهاب شود.

فرمولاسیون محصولات ویتامین سی موضعی 

تقریبا تمام برندهای مراقبت از پوست سرم یا کرم ویتامین سی تولید کرده‌اند اما تعداد کمی از آن‌‌ها حاوی فرم فعال ویتامین سی یعنی آسکوربیک اسید(که تقریبا بی‌رنگ است) هستند. این ویتامین سی به شدت ناپایدار است و در معرض نور اکسید شده و به دی‌هیدروآسکوربیک‌اسید(DHAA) تبدیل می‌شود که رنگ آن را به زرد تغییر می‌دهد. پایداری ویتامین سی در Ph کمتر از 3.5 کنترل می‌شود. در این Ph بار یونی از بین رفته و جذب محصول نیز از طریق لایه شاخی بیشتر می‌شود.

از لحاظ بالینی میزان اثر و کارایی سرم ویتامین سی با غلظت این ترکیب در سرم نسبت مستقیم دارد و سرم ویتامین سی با غلظت ۵٪ تا 20٪‌ موثر است و غلظت بهینه ویتامین سی در سرم‌های این ترکیب ۲۰٪‌ است. نیمه عمر ویتامین سی در پوست حدود ۴ روز است و حفظ یک ذخیره پایدار از این ویتامین در پوست که می‌تواند با استفاده منظم حاصل شود ضروری به نظر می‌رسد. ضمن این که تماس اشعه UV با پوست باعث کاهش سطح ویتامین در پوست می‌شود که استفاده از ویتامین سی موضعی پس از قرار گرفتن در معرض اشعه آفتاب می‌تواند این کاهش را جبران کند. مطالعات نشان داده ترکیبی از تیروزین،‌ روی و ویتامین سی فراهمی زیستی ویتامین سی موضعی را در مقایسه با ویتامین سی به تنهایی تا ۲۰ برابر افزایش می‌دهد.

انواع ویتامین سی موجود در محصولات مراقبت از پوست

ویتامین سی به فرم‌های مختلفی در محصولات مراقبت از پوست به کار می‌رود از آسکوربیک اسید(ویتامین سی خالص) تا منیزیم آسکوربیل فسفات و دیگر مشتقات آن که البته از نظر جذب و تاثیر متفاوت‌اند. برخی از آن‌ها جذب پایینی داشته و به درم نمی‌رسند و برخی دیگر به فرم فعال ویتامین سی از نظر بیولوژیکی تبدیل نمی‌شوند که در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم.

آسکوربیک اسید

آسکوربیک اسید یکی از بهترین و موثرترین ترکیبات موضعی به کار رفته در محصولات موضعی مراقبت از پوست است که مطالعات معتبری تاثیر استفاده موضعی از آسکوربیک اسید را ثابت کرده‌اند. استفاده از آسکوربیک اسید با غلظت ۵٪ تا ۱۰٪ روی پوست فعال بوده و دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی قوی است. استفاده از سرم ویتامین سی حاوی آسکوربیک اسید تولید کلاژن پوست را افزایش می‌دهد. نتایج مطالعه‌ صورت گرفته در سال 1999 نشان می‌دهد استفاده از سرم ویتامین سی 10٪‌ به مدت سه ماه منجر به کاهش چین و چروک‌های پوستی می‌شود. چند سال بعد مطالعه دیگری نشان داد استفاده از سرم ویتامین سی 5٪‌ به مدت ۶ ماه از لحاظ آماری منجر به بهبود قابل توجه در حفظ رطوبت و آبرسانی پوست،‌ کاهش چین و چروک و شفافیت پوست، کاهش لک و افزایش قوام پوست شد. (ویتامین سی از طریق مهار آنزیم تیزوناز به کاهش لک و تیرگی‌های پوست کمک می‌کند.)

با وجود تمام مزایای ویتامین سی برای پوست، اما فرموله کردن یک سرم ویتامین سی موثر به سادگی صورت نمی‌پذیرد. ویتامین سی به شدت ناپایدار بوده و به سرعت اکسید می‌شود. اما راهکارهایی برای کمک به پایداری ویتامین سی وجود دارد: Ph 3.5 به پایداری ویتامین سی کمک می‌کند، هم‌چنین‌ استفاده از فرمولاسیون بدون آب و استفاده از ترکیباتی مانند فرولیک‌اسید، glutathione، سیتریک‌اسید یا سدیم متابیسولفیت از جمله این راهکارهاست. محافظت از سرم در برابر نور و هوا و استفاده از بسته‌بندی بدون نفوذ هوا به جلوگیری از اکسیداسیون آسکوربیک اسید بهترین راهکار است.

یکی دیگر از معایب ویتامین سی جذب نشدن آن است. ویتامین سی محلول در آب است و از آن جا که لایه محافظ پوست از جنس چربی و لیپید است ویتامین سی قادر به عبور از این لایه نیست. استفاده از سرم‌های با Ph 3.5 یا فرمولاسیون بدون آب می‌تواند این مشکل را حل کند.

سایر مشتقات ویتامین سی 

سایر مشتقات ویتامین سی سدیم‌آسکوربیل فسفات، آسکوربیل پالمیتات،‌ رتینیل آسکورباتو منیزیم آسکوربیل فسفات هستندکه پایدارتر بوده اما برای استفاده در محصولات مراقبت از پوست باید ثابت شود که در پوست به فرم فعال این ویتامین تبدیل می‌شوند و تا چه حد این فرم فعال در اختیار پوست قرار می‌گیرد. مثلا اگر محصولی حاوی 10٪ از یکی از این مشتقات ویتامین سی باشد ممکن است فقط ۳٪ ویتامین سی خالص آزاد کند.

یکی از پایدارترین و بهترین مشتقات ویتامین سی منیزیم آسکوربیل فسفات (MAP) است. این استر لیپوفیلی (چربی دوست) به سرعت جذب پوست شده و پس از عبور از اپیدرم به آسکوربیک اسید تبدیل می‌شود. منیزیم آسکوربیل فسفات (MAP) اثر آبرساتی روی پوست دارد و از خروج آب و رطوبت پوست جلوگیری می‌کند. منیزیم آسکوربیل فسفات یک آنتی‌اکسیدان و محافظ در برابر رادیکال‌های آزاد است و هم‌چنین مطالعات آزمایشگاهی نشان داده این ترکیب تولید کلاژن در پوست را افزایش می‌دهد. دیگر مشتقات ویتامین سی که پایداری آن ثایت شده عبارت‌اند از:

• Ascorbyl 6 palmitate  یا آسکوربیل پالمیتات یک آنتی‌اکسیدان غیر لیپوفیلی است که به ویتامین سی و پالمیتیک اسید تجزیه می‌شود. با وجود خاصیت آنتی‌اکسیدانی نتایج مطالعه‌ای نشان داد ascorbic acid-6-palmitate ممکن است آسیب‌های اشعه فرابنفش به پوست را تشدید کند.
• Disodium isostearyl 2-0 L-ascorbyl phosphate (VCP-IS-Na) یا سدیم آسکوربیل فسفات از مشتقات محبوب و موثر و البته با جذب بالا در اپیدرم.از نظر درمان آکنه یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد محلول سدیم آسکوربیل فسفات ۱٪ دارای خاصیت ضدمیکروبی در برابر باکتری‌های ایجاد کننده آکنه به مدت ۸ ساعت است(NIH) و استفاده از لوسیون سدیم آسکوربیل فسفات ۵٪ در درمان آکنه از بنزوئیل پروکساید ۵٪ و آداپالن ۱٪ موثرتر بوده است آن هم بدون عوارض جانبی.(researchgate و NIH و NIH)علاوه بر این بیش از دهه‌هاست که دانشمندان می‌دانند یکی از دلایل اصلی ایجاد آکنه اکسید شدن لیپید پوست و به طور خاص اکسید شدن سبوم است.(nih)اگر اکسیداسیون لیپید اتفاق نیفتد، آکنه‌ای نخواهد بود. سدیم آسکوربیل فسفات قادر است اکسیداسیون سبوم را تا ۴۰٪ کاهش دهد.
• Ascorbic acid sulfate

پروویتامین لیپوفیلیک Tetraisopalmitoyl ascorbic acid و سدیم آسکوربات از ترکیباتی هستند که تحقیق درباره آن‌ها ادامه دارد.

آسکوربیل تتراایزوپالمیتات (VC-IP)، آسکوربیل گلوکوزاید(AA-2G) و ascorbyl 1-phosphate 6-palmitate (APPS) از دیگر ترکیباتی هستند که در مطالعات آزمایشگاهی قابلیت تبدیل به فرم فعال ویتامین سی را داشته‌اند و البته مطالعات بیشتری باید صورت گیرد تا نفوذ و اثربخشی این ترکیبات را نیز مطالعه کند.

پودر‌ ویتامین سی موثرند؟

تولید پودرهای ویتامین سی راه حل دیگری است که تولیدکنندگان برای حل مشکل پایداری ویتامین سی ارائه داده‌اند، این راه حل از لحاظ نظری در افزایش ماندگاری و پایداری محصول پس از باز شدن موثر است اما درباره جذب ویتامین سی و اثر آن روی پوست چطور؟

ترکیب پودر ویتامین سی با سرم یا مرطوب‌کننده مشکل است، هم‌چنین در این روش ویتامین سی به راحتی از سد دفاعی پوست جذب نمی‌شود. همان‌طور که خواندید برای بهره‌مندی از همه خواص ویتامین سی روی پوست باید از محصولی حاوی حداقل ۱۰٪ ویتامین سی استفاده کنید و Ph محصولی که آن را با پودر ویتامین سی ترکیب می‌کنید می‌بایست اسیدی باشد. حتی اگر بتوانیم پودر ویتامین سی را با محصولی با Ph مناسب ترکیب کنیم ویتامین سی باید قبل از جذب باید crystallize یا متبلور شود که یکی از بایدها برای جذب و کارایی ویتامین سی روی پوست است.

چگونه از ویتامین سی استفاده کنیم؟

اگرچه ویتامین سی موضعی ترکیبی است که تقریبا همه پوست‌ها آن را به خوبی تحمل می‌کنند اما احتمال آلرژی و واکنش‌های پوستی با محصولات مراقبت از پوست همیشه وجود دارد. پس پیش از شروع استفاده از هر محصول جدید از جمله سرم‌های ویتامین سی پچ تست(تست آلرژی) انجام دهید. برای این کار سرم را روی ناحیه کوچکی از پوست مانند پشت گوش یا داخل بازو امتحان کنید و پس از گذشت ۲۴ ساعت در صورت عدم بروز کهیر، قرمزی و دیگر واکنش‌های آلرژیک می‌توانید آن را روی صورت استفاده کنید.

استفاده سرم‌های ویتامین سی یک یا دو بار در روز بدون مشکل است و توصیه می‌شود پس از شستشو و قبل از استفاده از مرطوب‌کننده از آن استفاده شود.

سرم‌های ویتامین سی را می‌توان با سایر ترکیبات فعال استفاده کرد. گفته می‌شود استفاده از سرم ویتامین سی همراه با نیاسین آمید ممکن است اثر ویتامین سی را کم کند که به نوع ویتامین سی هم بستگی دارد که در مقالات بعد بیشتر توضیح خواهیم داد.

پیش از استفاده سرم ویتامین سی حتما تاریخ محصول را چک کنید و محصولی را انتخاب کنید که بسته‌بندی تیره رنگ داشته و قابلیت هواگیری داشته باشد. اگر سرم ویتامین سی تیره شده یا تغییر رنگ داده بود ویتامین سی موجود در آن اکسید شده و اگر چه استفاده از آن عارضه خاصی ندارد و ایمن است اما عملا تاثیری هم روی پوست ندارد.

عوارض استفاده از ویتامین سی برای پوست

استفاده از ویتامین سی موضعی به صورت روزانه و حتی برای مدت طولانی اغلب ایمن در نظر گرفته می‌شود و می‌تواند با سایر محصولات مانند ضدآفتاب‌،‌ ترتینوئین،‌ دیگر آنتی‌اکسیدان‌ها و آلفاهیدروکسی‌اسیدها مانند گلیکولیک اسید استفاده شود. همان‌طور که خواندید اغلب برای کمک به پایداری ویتامین سی آن را با Ph پایین فرموله می‌کنند که این اسیدی بودن محصول می‌تواند سبب تحریک پوست‌های حساس شود. برخی برندها برای کمک به پایداری ویتامین  سی از روغن‌ها استفاده می‌کنند که در این صورت برای پوست‌های چرب مناسب نبوده و می‌تواند سبب بسته شدن منافذ و ایجاد آکنه شود.

به طور کلی شایع‌ترین عوارض احتمالی ویتامین سی برای پوست عبارت‌اند از:

• خارش
• قرمزی پوست
• سوزش پوست

البته احساس سوزش مختصر هنگام استفاده از سرم‌های ویتامین سی تا حدی طبیعی است اما در صورت احساس سوزش مداوم و واکنش‌های آلرژیک مثل قرمزی، تورم و کهیر پوست باید فورا شسته شود. در صورتی که پوست شما بسیار حساس است یا به رزاسه مبتلا هستند درصدهای بیش از ۱۰٪‌ احتمالا برای شما مناسب نخواهد بود و می‌تواند پوست را تحریک کند. اما با توجه به فواید ویتامین سی برای پوست، سرم ویتامین سی از جمله محصولاتی است که ارزش یک‌بار امتحان کردن را خواهد داشت تا واکنش پوست‌تان را نسبت به آن ارزیابی کنید. در صورتی که پوست‌تان حساس است سرم‌های ۵٪‌ تا ۱۰٪ نیز به حد کافی موثر بوده و عوارض کم‌تری دارند.

خط آخر …

پس ویتامین سی ترکیبی موثر با اثرات ثابت شده و ایمن بوده که در درمان و پیشگیری از چین و چروک، درمان آسیب‌های اشعه آفتاب به پوست، لک و تیرگی‌های پوست، کاهش التهاب و بهبود بافت پوست موثر است. هم‌چنان تحقیقات درباره افزایش پایداری و بهبود جذب و انتقال آن به درم برای تحریک تولید کلاژن و خنثی کردن رادیکال‌های آزاد ادامه دارد و ویتامین سی یکی از ترکیباتی است که در آینده بیشتر درباره آن خواهیم خواند.

در پایان خوشحال خواهیم شد نظرات شما درباره سرم‌ها و کرم‌های ویتامین سی و فواید ویتامین سی برای پوست بر اساس تجربه‌ شما را در بخش نظرات بخوانیم.

مثل همیشه از پیشنهادهای شما برای نقد و بررسی سرم‌های ویتامین سی استقبال خواهیم کرد.

این مقاله قابل اصلاح و ویرایش است. اگر مقاله علمی به روزتری مطالعه کرده‌اید یا مطلبی جا افتاده در بخش نظرات ما را مطلع کنید تا آن را اصلاح کنیم.

منبع : NIH