از درمان جای جوش و اسکار آکنه بیشتر بدانیم

پس از درمان‌های موضعی یا احتمالا خوراکی موفق شدید آکنه را کنترل کنید یا احتمالا آکنه شدید نداشتید اما پوست شما مستعد اسکار و جای جوش است و جای جوش‌های گاه به گاه را هم روی صورت‌تان می‌بینید. درمان جای جوش و اسکار آکنه موضوع این مقاله است و قصد داریم با نگاهی به مهم‌ترین و معتبرترین مقالات درباره درمان اسکار آکنه و لک جای جوش این موضوع را در اسکین مگ بررسی کنیم. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید و ممنونیم با به اشتراک‌گذاری تجربه‌هایی که در درمان اسکار آکنه داشتید این مقاله را کامل‌تر می‌کنید.

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی در درمان لک و اسکار آکنه باید بدانیم تفاوت دو نوع لک زیر است:

• هایپرپیگمنتاسیون پس از التهاب یا Post Inflammatory Hyperpigmentation یا PIH یا لک جوش قهوه ای رنگ 
• اریتما یا قرمزی پس از التهاب یا Post Inflammatory Erythema (PIE) یا PIE یا قرمزی جای جوش
• هم‌چنین نوع دیگری از اسکار آکنه وجود دارد که به آن اسکار آتروفیک می‌گوییم.

لک‌های قرمز مزاحم ناشی از آکنه‌های قدیمی لک و تیرگی پس از التهاب نیستند بلکه قرمزی پس از التهاب هستند و تفاوت این دو از این جهت مهم است که ترکیباتی که مثلا برای درمان قرمزی جای جوش استفاده می‌کنیم برای درمان لک جای جوش ممکن است کاملا بی‌اثر باشد. پس با توضیح انواع اسکار آکنه شروع می‌کنیم.

تفاوت بین انواع اسکار آکنه 

اصطلاح اسکار آکنه یا جای جوش در حقیقت یک اصطلاح کلی برای توصیف سه نوع زیر از انواع اسکار آکنه است:

• هایپرپیگمنتاسیون پس از التهاب یا Post Inflammatory Hyperpigmentation یا PIH
• اریتما یا قرمزی پس از التهاب یا Post Inflammatory Erythema (PIE) یا PIE 
• اسکار آتروفیک یا جای جوش فرورفته.

هایپرپیگمنتاسیون پس از التهاب یا Post Inflammatory Hyperpigmentation یا PIH یا لک های قهوه ای جای جوش چیست؟

هایپرپیگمنتیشن پس از التهاب لک‌های قهوه‌ای یا سیاه رنگ هستند که در اثر تولید بیش از حد ملانین ایجاد می‌شود. به کک و مک، خال‌های مادرزادی و لکه‌های ناشی از آفتاب فکر کنید.

اگر نمی‌دانید ملانین چیست ملانین رنگدانه‌ای است که رنگ پوست، چشم و موی ما را تعیین می‌کند. سلول‌هایی که ملانین را تولید می‌کنند ملانوسیت نامیده می‌شود و به فرآیند تولید ملانین توسط این سلول‌ها melanogenesis یا ملانوژنز نامیده می‌شود.

• ملانین= رنگدانه‌ای که به پوست و چشم و موی ما رنگ می‌دهد.
• ملانوسیت= سلول تولیدکننده ملانین
• ملانوژنز= فرآیند تولید ملانین

انواع تیره‌تر پوست یعنی شماره ۴ و۵ و ۶ در تقسیم بندی فیتزپاتریک بیش از سایرین مستعد تیرگی پس از التهاب هستند زیرا ملانوسیت‌های فعال‌تری دارند.

چه عواملی باعث لک و تیرگی پس از التهاب یا PIH یا لک های قهوه ای جای جوش می‌شود؟

لک و تیرگی پس از التهاب توسط یک پاسخ التهابی ایجاد می‌شود که تولید ملانین را تحریک می‌کند. علل احتمالی عبارت‌اند از: جوش و آکنه، افزایش سن، بارداری (ملاسما)، هورمون‌ها و قرار گرفتن بدون محافظت در معرض اشعه آفتاب.

ملانین با جذب ۵۰ تا ۷۵ درصد اشعه ماورابنفش از پوست ما در برابر این اشعه محافظت می‌کند. علت این که افراد با پوست تیره‌تر کم‌تر در مواجهه با نور خورشید دچار آفتاب‌سوختگی و قرمزی پوست می‌شوند این است ملانین بیشتری برای محافظت ار خود دارند و ملانین بیشتر به معنای حساسیت کم‌تر به آفتاب‌سوختگی هستند.

دانستن این موضوع چه ارتباطی با جای جوش و اسکار آکنه دارد؟ آفتاب باعث تولید ملانین بیشتر در پوست شده تا از خود محافظت کند. ملانین عامل محرک بسیاری از مشکلات و اختلالات رنگدانه پوست است. هر چه ملانوسیت‌های ما کم‌تر کار کنند ما شانس بیشتری در درمان تیرگی و جای جوش خواهیم داشت.

به همین دلیل استفاده از ضدآفتاب بسیار مهم است و همیشه توصیه می‌کنیم اولین قدم در درمان هر نوع لک و تیرگی پوست استفاده از یک ضدآفتاب با محافظت کافی است.

یک ضدآفتاب خوب اشعه فرابنفش را جذب کرده و نیازی نیست ملانین این کار را انجام دهد و نیاز نیست ملانوسیت‌ها کار کنند! ملانین کم‌تر مساوی است با هایپرپیگمنتیشن کمتر و لک کم‌تر.

اریتما یا قرمزی پس از التهاب یا  Post Inflammatory Erythema یا PIE چیست؟

اریتما یا قرمزی پس از التهاب یا PIE از اصطلاحات تازه ابداع شده دنیای مراقبت از پوست است و به لک‌های قرمز یا ارغوانی رنگ به جا مانده از التهاب (اغلب آکنه) اشاره دارد.

دقت کنید در این حالت لک و جای جوش قرمز رنگ هستند نه قهوه‌ای و این مهم‌ترین تفاوت PIE با PIH است. این قرمزی در اصطلاح پزشکی نتیجه discrete erythematous macules یا به عبارت ساده‌تر آسیب یا گشاد شدن مویرگ‌های خونی در نزدیکی سطح پوست است که منجر به ایجاد این لک‌های قرمز کوچک می‌شود.

قرمزی جای جوش یا جای جوش قرمز رنگ اغلب در افراد با طیف پوست روشن‌تر دیده می‌شود و کم‌تر افراد با پوست تیره دچار جای جوش قرمز رنگ یا اریتما پس از التهاب می‌شوند. ممکن است ترکیبی از PIE و PIH وجود داشته باشد و در واقع اگر PIE (قرمزی پس از التهاب) درمان نشود می‌تواند به PIH (لک پس از التهاب) تبدیل شود. به نظر می‌رسد اغلب افراد هر دو نوع را تجربه می‌کنند.

درمان‌ها و ترکیباتی که برای درمان لک‌های قهوه‌ای ناشی از جای جوش یا PIH به کار می‌روند اغلب بر مهار تولید ملانین تمرکز دارند که کمکی به درمان قرمزی جای جوش یا PIE نمی‌کند.

چه عواملی سبب اریتما یا قرمزی پس از التهاب یا PIE می‌شود؟

اریتما یا قرمزی پوست پس از التهاب ناشی از نوعی تروما یا تحریک پوست است که این تروما یا تحریک پوست می‌تواند شامل آکنه التهابی، دستکاری جوش‌ها، فشار دادن و تخلیه جوش‌ها،‌ خشکی و دهیدراته شدن پوست، سوختگی شیمیایی، لایه‌برداری بیش از حد، بریدگی، خراش، ساییدگی پوست، آفتاب‌سوختگی و قرار گرفتن در معرض اشعه آفتاب باشد.

روش ساده برای تشخیص قرمزی پس از التهاب یا اریتما (PIE) یا جای جوش قرمز 

قرمزی پس از التهاب با اعمال فشار به ناحیه به طور موقت ناپدید می‌شود در حالی تیرگی و لک قهوه‌ای ناشی از التهاب این ویژگی را ندارد. برای انجام این آزمایش ساده یک ظرف شیشه‌ای شفاف مانند یک فنجان یا لیوان شیشه‌ای را روی ناحیه‌ای که به PIE مشکوک هستید قرار دهید و به آرامی فشار دهید اگر قرمزی‌ها سفید رنگ شد این نشانه خوبی از این است که PIE دارید نه PIH. البته این یک روش تشخیصی دقیق نیست.

اسکارهای آتروفیک (Atrophic Scars) یا جای جوش فرورفته

در اسکار‌های آتروفیک بافت پوست دچار آسیب می‌شود و اسکار‌های آتروفیک در حقیقت فرورفتگی‌های واقعی هستند که پس از بروز آکنه یا التهاب در پوست باقی می‌مانند. سه نوع مختلف از اسکارهای آتروفیک وجود دارد: boxcar، icepick و rolling. عمدا این سه اصطلاح را ترجمه نکردیم تا بتوانید با جستجوی تصاویر یا مطالب مربوط اطلاعات بیشتری به دست آورید. تصویر زیر تا حدی این سه نوع اسکار فرورفته یا جای جوش فرورفته را توضیح می‌دهد.

ما در این مقاله درباره درمان جای جوش فرو رفته یا اسکارهای آتروفیک صحبت نمی‌کنیم و تمرکز ما روی لک‌ و جای جوش در حالت بدون فرورفتگی است و در مقاله‌های بعدی بیشتر درباره این نوع اسکارها صحبت خواهیم کرد.

پس به طور خلاصه تا اینجا تفاوت لک و تیرگی‌های قهوه‌ای و لک جوش قهوه‌ای رنگ که در اثر ملانین ایجاد می‌شود را با قرمزی جای جوش ناشی از آسیب عروق خونی را توضیح دادیم. در ادامه درمان جای جوش را بررسی می‌کنیم.

درمان جای جوش قرمز یا درمان قرمزی جای جوش یا PIE

تا زمان نگارش این مقاله تنها دو روش پایدار برای درمان جای جوش قرمز شناخته شده است. لیزر های عروقی (vascular lasers) و احتمالا ورقه‌های سیلیکونی.

همان‌طور که گفتیم جای جوش قرمز یا قرمزی جای جوش به علت تورم یا آسیب مویرگ‌های نزدیک به سطح پوست ایجاد می‌شود به همین دلیل لیزرهای عروقی یک درمان موثر برای جای جوش قرمز محسوب می‌شود. این نوع از لیزر به اندازه‌ای به پوست نفوذ می‌کند که به عروق و مویرگ‌های آسیب دیده برسد و این مویرگ‌های آسیب دیده را درمان کند (journals).

مکانیزم و نحوه تاثیر روقه‌‌های سیلیکونی در درمان جای جوش قرمز کم‌تر شناخته شده است اما ورقه‌های سیلیکونی و به طور کلی سیلیکون‌ها در افزایش آبرسانی به لایه شاخی (بیرونی‌ترین لایه پوست)، محافظت در برابر باکتری‌ها و حفظ یکپارچگی و سلامت سد دفاعی پوست موثرند(PUBMED و pubmed).

ویتامین سی موضعی مانند آسکوربیک اسید و سدیم آسکوربیل فسفات و نیاسینامید نیز از درمان‌های موثر از نظر تجربه هستند دقت کنید تاثیر این ترکیبات روی درمان جای جوش قرمز با مطالعات علمی ثابت نشده اما دیده شده در بیشتر موارد موثر بوده‌اند.

وازلین و پمادهای برند Aquaphor (که حاوی وازلین، پانتنول و گلیسیرین و … است) نیز مانند سیلیکون‌ها با ایجاد یک سد محافظتی ترمیم‌کننده و تامین رطوبت در ترمیم و بهیود قرمزی جای جوش موثر است.

PIE یا قرمزی پس از التهاب یا جای جوش قرمز با یک سد دفاعی آسیب دیده که موجب قرمزی و التهاب و تحریک‌پذیری پوست شده و روند ترمیم را کند می‌کند بدتر می‌شود. پس از اگر قصد درمان جای جوش قرمز را دارید روی ترمیم و تقویت سد دفاعی پوست خود تمرکز کنید ممکن است بپرسید چطور سد دفاعی پوست را تقویت کنیم توصیه می‌کنیم مقاله زیر را اگر نخواندید حتما مطالعه کنید. هم‌چنین همه عواملی که سبب خشکی و تحریک پوست می‌شود را کنار بگذارید. درمان با تغییر رنگ قرمزی‌‌ها به صورتی روشن آغاز شده و پس از مدتی محو می‌شوند.

پس یک سد دفاعی قوی و پوست هیدراته به طور قابل توجهی به تسریع روند درمان کمک می‌کند. استفاده کم‌تر از شوینده‌های قوی مثلا حذف شوینده در صبح‌ها و استفاده از مرطوب‌کننده و آبرسان پس از هر بار شستشو و استفاه از شوینده ملایم از جمله‌ راهکارهای بهبود عملکرد سد دفاعی پوست است.

• پوست دهیدراته؛ علت، درمان، پیشگیری و معرفی ترکیبات مناسب

درمان دیگر جای جوش قرمز …

صبر و زمان. حتی اگر هیچ گونه درمانی انجام ندهید قرمزی‌های جای جوش به مرور بر طرف خواهد شد و اگر به خوبی پوست را هیدراته نگاه دارید این زمان کوتاه‌تر هم خواهد بود. می‌دانیم همه ما هزینه لیزر را نداریم اما صبر و هیدراته کردن پوست و ضدآفتاب از جمله درمان‌های کم هزینه اما موثر درمان قرمزی جای جوش است.

درمان لک جوش و تیرگی پوست پس از التهاب PIH

دو اصل مهم درمان جای جوش به شکل تیرگی و لک‌های قهوه‌ای رنگ یا هر گونه تیرگی پوست پس از التهاب شامل:

• مهار آنزیم تیروزیناز (آنزیمی که تولید ملانین را کاتالیز می‌کند).
• افزایش سرعت گردش سلولی پوست

و مهم تر از همه استفاده از ضدآفتاب با محافظت کافی و مقدار کافی.

همان‌طور که ابتدای مقاله خواندید تولید ملانین محرک و عامل اصلی لک جوش و تیرگی پوست پس از التهاب است. هر قدر بتوانیم تولید ملانین را محدودتر کنیم احتمال ایجاد لک جوش و باقی ماندن جای جوش به صورت لک تیره کم‌تر خواهد شد. بسیاری از ترکیبات محصولات روشن کننده می‌توانند آنزیم تیروزیناز را محدود کنند.

افزایش گردش سلولی پوست نیز با نو شدن سریع‌تر پوست و افزایش سرعت تجدید سلول‌های پوستی سبب می‌شود پوست قدیمی و لک سریع‌تر به سطح پوست آمده و پوسته ریزی از بین برود.

ترکیبات موثر در درمان لک جوش و تیرگی پوست پس از التهاب 

در این بخش ما ترکیبات موثر در درمان لک و تیرگی پوست و هم‌چنین درمان لک جوش را همراه با نحوه اثرگذاری و تعدادی از محصولات حاوی این ترکیبات می‌خوانید:

۱. آلفاهیدروکسی‌اسیدها AHAs (گلایکولیک اسید، لاکتیک اسید و ماندلیک اسید)

افزایش گردش سلولی با لایه‌برداری از سلول‌های سطح پوست و انتخاب مناسبی برای پوست‌های خشک و مستعد لک و تیرگی

• نقد و بررسی لایه بردار لایسل آلفاسل آ اچ آ ۱۵ درصد

در بین محصولات ایرانی لایه بردار آلفاسل لایسل انتخاب مناسبی برای پوست‌های خشک محسوب می‌شود و لایه‌بردار آلفاهیدروکسی‌اسید پرودرما برای پوست‌های چرب مناسب است.

• نقد و بررسی ژل لایه بردار پوست پرودرما AHA 15

توصیه می‌کنیم درباره لایه‌بردارهای شیمیایی مقاله زیر را نیز مطالعه کنید در این مقاله به طور کامل درباره آلفاهیدروکسی‌اسیدها،‌ لاکتیک‌اسید، سالسیلیک‌اسید و آزلائیک‌اسید توضیح دادیم:

• چگونه لایه بردار مناسب پوست انتخاب کنیم؟

در بین محصولات خارجی با کیفیت خوب می‌توان به PC’s 8% AHA Gel،‌ Drunk Elephant TLC Framboos Glycolic Night Serum و Cosrx AHA 7 Whitehead Power Liquid اشاره کرد اگر ایران نیستید یا امکان خرید دارید انتخاب‌های مناسبی هستند.

۲. آربوتین (Arbutin)

مهار‌کننده تیروزیناز،‌ ایمن‌تر از هیدروکینون و انتخاب بهتری برای پوست‌های روشن‌تر.

در بین محصولات خارجی Hada Labo Shirojyun Albutin Medicinal Whitening Lotion و Benton Snail Bee High Content Essence ارزش امتحان کردن دارند و در محصولات ایرانی اغلب روشن‌ کننده‌ها حاوی آربوتین هستند و کافی است لیست ترکیبات محصول را چک کنید و به طور استاندارد آربوتین (Arbutin) را به همین شکل در لیست ترکیبات می‌بینید.

۳. آزلائيک‌اسید (Azelaic Acid)

یکی از ترکیبات چند منظوره مفید و موثر، مهارکننده قوی آنزیم تیروزیناز، آنتی‌باکتریال و ضدجوش، ضدقارچ، آنتی‌اکسیدان و پیشگیری از کراتینه شدن و ضخیم شدن پوست.

GIGI Bioplasma Azelaic Cream 15% ،  Ecological Formulas Melazepam Cream و  15% Skinoren Gel سه محصول خوب در بین محصولات خارجی هستند.

درباره محصولات ایرانی حاوی آزلائیک اسید به زودی مقاله نقد و بررسی منتشر خواهیم کرد.

۴. سالیسیلیک اسید (بتاهیدروکسی اسید (BHA))

باز کننده منافذ پوست، لایه بردار و درمان تیرگی پوست.

• نقد و بررسی ژل لایه بردار سبوما آردن SALICYL2

۵. برنج تخمیر شده (Fermented Rice)

حاوی کوژیک اسید، مهار کننده تیروزیناز، مناسب برای پوست‌های کدر.

۶. هیدروکینون (Hydroquinone)

مهارکننده قوی تیروزیناز،‌ تا غلظت ۲٪ بدون نسخه و بیش از این حتما باید با نسخه پزشک تهیه شود.

از مشتقات پایدار ویتامین سی دارای خاصیت ضدلک و روشن‌کننده، آنتی‌اکسیدان، ضدآکنه، افزایش‌دهنده کلاژن پوست.

ویتامین سی اصلی به کار رفته در سرم ویتامین سی بالانس سدیم آسکوربیل فسفات است و این سرم برای پوست‌‌های چرب مناسب است.

• نقد و بررسی سرم ویتامین سی بالانس براساس ترکیبات

در محصولات ایرانی سرم ویتامین سی پریم حاوی سدیم آسکوربیل فسفات است.

• نقد و بررسی سرم ویتامین سی پریم براساس ترکیبات

۱۵. ویتامین سی یا آسکوربیک اسید ( ascorbic acid/L-AA)

یکی ار بهترین ترکیبات موضعی دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی (قوی ‌ترین آنتی‌اکسیدان موضعی)، افزایش تولید کلاژن، روشن کننده پوست و محافظت کننده در برابر نور.